Politieke moorden tellen alleen als ze je uitkomen

‘De Democratische Partij is de partij van het geweld’, was slechts een van de duizenden haatberichten die de Democratische oud-presidentskandidaat Kamala Harris ontving toen ze haar afschuw uitsprak over de moord op haar partijgenoot, Melissa Hortman en haar man. ‘Dit is wat er gebeurt’, postte de Republikeinse politicus Mike Lee op X, ‘als marxisten hun zin niet krijgen’. ‘Nightmare on Waltz Street’, stuurde hij ook, refererend aan Tim Walz, de Democratische gouverneur van Minnesota waar Hortman lid was van het Huis van Afgevaardigden.

Voordat de dader, Vance Boelter, Hortman en haar man afgelopen juni koelbloedig vermoordde, schoot hij negen keer op de Democraat John Hoffman en vuurde ook op diens vrouw en dochter. Het was een gruwelijke, politieke aanslag, maar voor de Amerikaanse president Donald Trump geen reden de vlag halfstok te hangen. Hij nam niet eens de moeite om naar de uitvaart te gaan. Hij ging liever golfen.

Politieke moorden zijn voor de Amerikaanse president alleen van belang als ze in zijn eigen politieke straatje passen. Diezelfde gevaarlijke logica sijpelt door naar Nederlandse politici die nu het centrum van de macht bezetten.

Ik heb het nog even teruggezocht, maar ik kon geen bericht van medeleven vinden van BBB-leider Caroline van der Plas. In de tijdlijn van partijgenoot Henk Vermeer is ook niets te vinden, evenmin in die van vicepremier Mona Keijzer. Ze spraken ook geen verontwaardiging uit over de online grappen en verheerlijking van de aanslagen op de Democraten.

Het staat in schril contrast met de reacties op de moord op de conservatieve activist Charlie Kirk. Nog voordat de 31-jarige dood was, werd het web afgestruind naar elke naar juichen riekende reactie op links. Rechtse commentatoren negeerden de eerdere moord op de Democraat Hortman en de walgelijke reacties daarop. Ze zwegen daarover. Ze waren vooral bezig met het frame dat politiek geweld alleen van links zou komen, waarbij het termen regende als ‘cultuurmarxisme’, ‘de lange mars door de instituties’ en ‘decadentie’. Dat Kirks moord werd verafschuwd door Democraten als Barack Obama en Bernie Sanders bleef tactisch onbenoemd.

De rechtse influencers op X hadden het ook druk met de NOS, die een fout maakte in het Journaal in makkelijke taal (met gemiddeld 270 duizend kijkers). In een item werd gezegd dat de vermoorde Kirk ‘alle zwarte vrouwen’ dom had genoemd. Dat was onjuist, hij noemde vier zwarte vrouwen ‘dom’. De NOS rectificeerde, zoals het een keurig medium betaamt, maar De Telegraaf sprong er hijgerig bovenop: ‘NOS diep door het stof.’ Een storm in een glas water, opgeblazen tot een orkaan. En dat voor een krant die zelf zelden rectificeert, en waarvan de eigen sterverslaggever Wierd Duk tegelijk een hoax rondstuurde om PvdA-GroenLinks in het verdachtenbankje te zetten. Die partij had, zo stond in die post, een leraar in 2014 op een lokale lijst staan die nu zou juichen om de moord op Kirk. Er stond een andere man op de lijst, ontdekte professor Bert van den Braak, maar de sterverslaggever zou nooit zijn fout toegeven. Hij had het te druk met alleen links de maat te nemen.

Dat opiniemakers graag olie op het vuur gooien is tot daaraantoe. Maar de vaten olie die de BBB afgelopen week op het vuur gooide waren angstaanjagend. Helemaal omdat de partij midden in het centrum van de macht zit. Van der Plas en Vermeer kwamen op X woorden tekort om hun walging over alles te uiten, en met name de NOS moest het ontgelden. Ook nadat die een rectificatie plaatste. ‘Het gebeurt te vaak dat media geen feiten checken’, klaagde Van der Plas. ‘Als politicus mag je daar niets van zeggen, want persvrijheid. Maar ik zeg het wel.’

En dat is niet voor het eerst. Ik schreef eerder voor Villamedia een stuk over partijen in de coalitie die steeds vaker de media aanvallen. Vooropgesteld: politici moeten kritiek kunnen leveren op de pers. Maar er is een dunne grens tussen kritiek om het vak te verbeteren en aanvallen die de journalistiek in een kwaad daglicht zetten. In dat verhaal was het de BBB die opvallend vaak de NOS aanviel. Een voorbeeld uit een lange lijst: ‘Je overlijdt in je slaap, of door een hartstilstand of beroerte’, postte Van der Plas. Ze was woedend op de NOS over de berichtgeving een jaar na 7 oktober. ‘Of door een ziekte. Niet door afgeslacht worden door terroristen. Dan word je VERMOORD @NOS!’ Het was de begeleidende tekst bij een repost van een berichtje van haar voormalig fractiegenoot Lilian Helder, ‘de @NOS doet weer een duit in het pro-Palestijnse zakje’. Van der Plas kreeg 6200 likes, haar bericht werd 1300 keer gedeeld en 317.000 keer bekeken. Een verslaggever corrigeerde haar met feiten. ‘In dit 6-uur Journaal werd vier keer het woord vermoord gebruikt, vier keer terreuraanslag, twee keer afgeslacht en inderdaad ook één keer overleden.’ Van der Plas zweeg. Haar post staat er nog steeds. De feitenpost van de verslaggever werd nauwelijks gezien.

Zelf geen fouten willen toegeven, maar wel moord en brand schreeuwen als anderen fouten maken. Zelfs als ze deze fouten netjes rechtzetten. Het is precies die selectieve verontwaardiging die een gezond debat in de samenleving vergiftigt.

Vicepremier Mona Keijzer van de BBB deelde vorige week gretig een bericht van het anonieme account ‘een blik op de NOS’ waarin ‘woke het gif van de samenleving’ werd genoemd. ‘Veel wokies vinden dat er geen VvMU mag bestaan en dat hun politieke tegenstanders de dood verdienen.’

Er is geen enkel onderzoek dat dit staaft, maar leden van het kabinet verspreiden dit soort ongefundeerde beschuldigingen zonder probleem op X. Daar was overigens via Grok, de twitterbot, te lezen dat ongeveer driekwart van het geweld in de Verenigde Staten van extreemrechts komt. Dat blijkt gewoon uit de statistieken. X-baas Elon Musk stond deze waarheid niet aan en hij liet weten ‘deze beschamende onzin’ van Grok op te lossen. Met andere woorden: de feiten worden gemanipuleerd. Dat weerhoudt de Nederlandse bewindslieden er niet van actief te blijven op dat platform. Beeld gaat boven waarheid.

Het geeft te denken dat politici die regeringsverantwoordelijkheid dragen geen enkele discipline kunnen opbrengen om de gemoederen in het land juist te bedaren. Integendeel, ze jagen ze op. Verdeeldheid is hun brandstof.

 Bureau van Keken zal de campagne op de voet volgen. U kunt mij daarbij steunen via een lidmaatschap of een (kleine) donatie via deze knop. Tips zijn welkom op kimvankeken@proton.me.