Magere verklaringen en politici die daarmee wegkomen

‘Onze organisatie had de taak om te zorgen dat dit meisje veilig was. Dat hebben we niet goed gedaan.’ Presentator Jeroen Pauw las in zijn talkshow Pauw & De Wit een verklaring voor vanuit de William Schrikker Stichting, een van de organisaties die verantwoordelijk was voor de zorg voor het tienjarige meisje uit Vlaardingen dat zwaar en langdurig werd mishandeld in haar pleeggezin. Het kind belandde zwaargewond op de intensive care en heeft waarschijnlijk de rest van haar leven zorg nodig.

‘Het spijt ons en dat hebben we ook aan haar moeder laten weten met het aanbieden van onze excuses’, aldus de verklaring. ‘Het zal allemaal oprecht zijn: die excuses’, zei Pauw erachteraan. ‘Maar het voelt ook wel een beetje mager, vind je niet?’ De vraag was gericht aan zijn gast, het Tweede Kamerlid Lisa Westerveld van GroenLinks-PvdA. Zij vertelde kort daarvoor dat inspecties al zes jaar lang elke drie maanden brandbrieven schrijven over een jeugdzorgsysteem dat al jaren structureel faalt.

Maar al die brieven leiden nooit tot een debat in de Tweede Kamer. Hoe vaak Westerveld er ook om vraagt.

Het is een crisis waar je niemand over hoort tijdens de formatie, beaamde parlementair journalist Jorn Jonker van de NOS. ‘Ja, dat is ook het probleem’, zei Westerveld. ‘Er is niemand die zich echt verantwoordelijk voelt.’

Wie in elk geval wel meer verantwoordelijkheid zou moeten voelen is Fred Teeven. Hij is voorzitter van de Raad van Toezicht bij de William Schrikker Stichting, de stichting die volgens Pauw zo’n mager aanvoelende verklaring gaf.

Zou je zo’n Teeven nou maar eens goed kunnen bevragen.

Het vreemde is dat Pauw dat gewoon zou kunnen doen. Teeven is immers minstens elke week te gast in Pauw & De Wit. Daar laat de man als oud-staatssecretaris zijn licht schijnen op de politiek en weet hij hoe het allemaal wél moet, vaak gekleurd vanuit de meest rechtse vleugel van zijn VVD. Maar over de jeugdzorg gaat het nooit.

Veel verantwoordelijken praten liever niet over datgene waar ze verantwoordelijk voor zijn. En ze komen daar helaas belachelijk vaak mee weg. Dat zie je ook vrijwel dagelijks in Den Haag.

Demissionair minister Mariëlle Paul (VVD) van Sociale Zaken besloot in september een dikke streep te zetten door nieuwe regels die arbeidsmigranten iets meer moeten beschermen. Ze hield deze beslissing nog even geheim tijdens de verkiezingscampagne waarin de uitbuiting van arbeidsmigranten een thema was waaraan iedereen iets wilde doen. Ook partijleider Dilan Yesilgöz van de VVD.

Het besluit van Paul werd tactisch een dag na de verkiezingen naar de Tweede Kamer gestuurd. NRC en andere kranten schreven erover. Maar reacties vanuit de politiek bleven uit.

Terwijl je zou kunnen denken: munitie genoeg voor Yesilgöz. Maar zij wordt voor de camera alleen maar bevraagd over met wie ze wel of juist niet in een kabinet wil zitten. Veel parlementair journalisten klagen nu al over de formatie, en hoezeer ze snakken naar inhoud. Het land heeft immers een stabiel bestuur nodig, klinkt het dan plechtig. Tegelijk vertellen ze apetrots in podcasts hoe ze als antropologen bestuderen hoe de verhoudingen van de fractieleiders onderling verlopen, alsof ze eigenlijk in de Beekse Bergen staan. Ook in talkshows krijgen presentatoren geen genoeg van duiders die koffiedik kijken en peilers die pretenderen te weten welke coalitie ‘het volk’ wil.

Terwijl er heus genoeg scherpe, inhoudelijke vragen te stellen zijn. Over de (oudere) vrouwen bijvoorbeeld die de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) wil terugsturen naar Afghanistan waar de Taliban heerst (verantwoordelijk minister David van Weel van de VVD weigerde vragen van Trouw daarover te beantwoorden). Of over het advies van de landsadvocaat dat via een verzoek op de Wet open overheid geniepig op uitslagenavond naar buiten werd gebracht. Het advies dat zeer kritisch is over de stikstofplannen van het kabinet-Schoof werd in april al geschreven en al die tijd stilgehouden.

Dat politici lastige vragen ontwijken is niet zo vreemd. Dat ze wéten dat hun tactiek van ontwijken en vertragen werkt (want dan vragen journalisten er toch niet meer naar) is dat wel. Den Haag is omgeven door (lollige) televisieverslaggevers die semi-bijdehand vragen stellen, en door talkshowredacteuren die afspraken maken over de onderwerpkeuze van politici. Wat de geschreven pers geregeld naar boven hengelt, wordt door de tv-collega’s vaak tenietgedaan omdat ze graag een eigen inhoudsloos citaat over het spel willen scoren. Op naar de ophef!

Terwijl de verantwoordelijken ondertussen wegkomen met magere verklaringen.

Bureau van Keken is gratis te lezen. U kunt mij wel steunen via een lidmaatschap of een (kleine) directie donatie via deze link of een lidmaatschap via deze knop. Leden krijgen elke week op dinsdag een column in de mailbox.