Grote beloften, lege handen: het kabinet-Schoof in de wachtstand

Wacht nou maar af. Even nog. De zon zou gaan schijnen, verzekerde PVV-leider Geert Wilders. Hij beloofde tijdens de presentatie van het hoofdlijnenakkoord ‘het strengste asielbeleid ooit’ en een Nederland ‘dat weer van ons’ zou worden.

Veel gedetailleerder werd zijn presentatie begin mei niet. De toekomst van Nederland was losjes geschetst op 26 A4’tjes door de vier beoogde coalitiepartijen. Dat concept moest de partijloze minister-president Dick Schoof en zijn kabinetsploeg nog eventjes in detail uitwerken.

Nog even geduld alstublieft.

Dit nieuwe kabinet was een extraparlementair kabinet, benadrukte NSC-voorman Pieter Omtzigt. En zo’n vorm waarbij de coalitieleiders in de Tweede Kamer geen dichtgetikte akkoorden maken in de achterkamertjes van de macht, kost nou eenmaal tijd.

De vier coalitiepartijen gingen de zomer vieren, nieuwsgierig afwachtend hoe het kabinet-Schoof het hoofdlijnenakkoord zou uitwerken. Wilders voegde er nog wel aan toe dat de partijen ook ‘in elkaar moeten investeren’.

Nog geen half jaar later hebben alle betrokkenen toch een ander beeld van hun eigen kabinet. ‘Extraparlementair? Dat woord, daar ben ik wel een beetje klaar mee - en volgens mij iedereen’, verzuchtte BBB-minister en vicepremier Mona Keijzer voor de camera’s.

Ze zei het alsof de journalisten zélf het woord ‘extraparlementair’ hadden verzonnen - alsof de partijen zomaar in een extraparlementair kabinet waren gerommeld. Alsof ‘extraparlementair’ nooit als toverformule door de coalitie zelf werd ingezet om met elkaar verder te komen.

‘Ja, weet je’, vervolgde Keijzer geagiteerd, ‘iedereen snapt heus dat je met elkaar moet overleggen om meerderheden te vinden’. Ze wees erop dat premier Dick Schoof dit ‘landingsgrond zoeken’ noemde. En die landingsgrond zocht hij in de achterkamertjes van het Catshuis, waar hij met de PVV en NSC een dealtje over het asielbeleid sloot. Gewoon, ouderwets ritselen en dichttimmeren dus.

Ondertussen heeft dit kabinet vooral een overvloed aan officiële stukken geproduceerd, handig voor bewindslieden om tijdens debatten naar te verwijzen. Er ligt een hoofdlijnenakkoord, een uitgewerkt regeerprogramma, een asieldeal en op elk departement een gedetailleerde begroting – allemaal documenten die meer zicht op de praktische uitvoering zouden moeten geven.

Zouden, want tijdens de debatten over deze begrotingen werd de laatste twee maanden pijnlijk duidelijk dat veel bewindspersonen niet in staat zijn een helder toekomstbeeld te schetsen. Minister Barry Madlener van Infrastructuur en Verkeer (PVV) gaf toe dat hij ‘te strak in het pak was genaaid’ en amper budget heeft voor het onderhoud en de aanleg van wegen en spoor. Landbouwminister Femke Wiersma (BBB) heeft nog geen begin van een idee hoe ze het mestoverschot en de stikstofcrisis wil aanpakken.

Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei (VVD) erkende ondertussen dat dit kabinet tekortschiet in het halen van de klimaatdoelen. Ze ‘sluit haar ogen niet’, ‘is gemotiveerd om keihard door te werken’. Maar veel concreter dan dat is ze nog niet geworden.

Het besluitenlijstje na de wekelijkse ministerraad is angstaanjagend klein; de ministers en staatssecretarissen hebben nog nauwelijks concrete wetsvoorstellen ingediend.

Het blijft vooralsnog vooral bij grote, mooie woorden en bluffen.

Zo worstelde minister Marjolein Faber van Asiel en Migratie (PVV) zich afgelopen week door het debat over haar begroting. Ze gebruikte veel woorden (‘het is tijd voor een ander beleid, de kiezer heeft erom gevraagd’), maar kon of wilde geen concrete vragen beantwoorden. Zo legde ze niet uit waarom ze alvast een bezuiniging van 85 procent had ingeboekt bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). ‘U bent niet tevreden met het antwoord, maar het is wel een antwoord’, zei ze steevast tegen de geïrriteerde oppositie.

Wacht nou maar af, zei ze ook. Nieuwe berekeningen en cijfertjes zijn straks te lezen in de voorjaarsnota. Eind mei.

Het komt goed. De zon gaat schijnen. Even geduld alstublieft.

Steun mijn werk via de groene knop ('ik neem mijn petje af'). Je kunt een abonnement nemen, maar ook eenmalig doneren.