De inflatie van de duider

We moeten het toch een keertje hebben over het fenomeen ‘duider’. Vroeger, ik geef het toe, keek ik daar vol bewondering naar. Een duider, dat is iemand die echt verstand heeft van zaken, die zich heeft vastgebeten in een onderwerp en alle kennis met plezier deelt. Maar dat was vroeger.

Inmiddels is het begrip ‘duider’ al een tijdje aan inflatie onderhevig. Iedereen die er goed uitziet, een paar krantenartikelen heeft gelezen en een beetje uit zijn woorden komt, mag als expert aanschuiven aan de talkshowtafel.

Zo zat Frank van Leeuwen, overigens een van de beste presentators van WNL, ineens bij Eva als debatexpert. Daar ging het even over de tactiek van CDA-leider Henri Bontenbal, die zich als fatsoenlijk positioneert. ‘Ik vraag mij af’, aldus presentator van Leeuwen, ‘houdt dit stand’. Hij memoreerde het SBS-debat uit 2023. ‘Echt een verbaal kippenhok. Daar viel hij wel weg.’ Het viel de oplettende Joost Verhoef op en hij postte erover op BlueSky. Bontenbal was helemaal niet bij het SBS-debat. Maar een talkshow rectificeert nooit. Daarom kan iedereen zich daar als specialist presenteren, niemand die het tegenspreekt.

Een mooi voorbeeld is Cox Donders, een vlotte vrouw die de ene keer aanschuift als historicus, de andere keer als Amerika-kenner, weer een andere keer alles weet over het Koninklijk Huis en ons op een andere dag bij komt praten over de Nederlandse politiek. De ene keer zit ze bij de publieke omroep. De andere keer bij SBS6.

Maar zij is bepaald niet de enige.

Journalist Roelf Jan Duin van Het Parool schreef onlangs een alleraardigst stuk over Raymond Mens, die eerst als Amerikakenner en nu als allesweter elke dag wel ergens te zien of te horen is. ‘Je scant het meningenlandschap, ziet een braakliggend terrein en plant er je vlag. Zo, hier sta ik, mooie jongen die mij hier weg krijgt.’

Duin beluisterde een podcast terug waarin Mens twee jaar geleden aan Victor Vlam, ook al zo’n allesweter, uitlegde hoe hij BN’er ging worden. Vlam raadde Mens aan wat stelliger te zijn, wat provocerender. Dáár liggen de kansen in talkshowland. En Vlam erkende dat hij daar beter in was. ‘Een cynischer blik op het maatschappelijk debat is nauwelijks voor te stellen’, aldus Duin.

Victor Vlam is inmiddels zelf ook BN’er, en mag geregeld aanschuiven bij talkshows als Vandaag Inside en Oranjezomer. Shows die hij vervolgens in zijn eigen podcasts duidt. Iets met broekzak, vestzak. Maar dat maakt allemaal niet meer zoveel uit. Waarom wind ik mij er zo over op? Je zou verwachten dat zeker bij de publieke omroep, maar ook bij de commerciële zenders, redacties het verschil kennen tussen kennis en gemakzucht.

Bureau van Keken is gratis te lezen. Maar u kunt mij wel steunen via een lidmaatschap of een (kleine) donatie via deze knop. Tips zijn welkom op kimvankeken@proton.me