De feiten verdwijnen achter een muur van roddels

‘Dedain? Rosanne dedain? Nou dat is raar,’ schamperde politiek commentator Wouter de Winther in zijn wekelijkse podcast Afhameren. ‘Dat hoor je anders nooit.’ Een vilein lachje volgt.

Rosanne is Rosanne Hertzberger, het NSC-Kamerlid dat afgelopen week vertrok in de nasleep van het turbulente en veelbesproken vertrek van Nora Achahbar. Die laatste is ‘vast een sympathieke vrouw, hoor’. Maar ze functioneerde als staatssecretaris maar matig, betoogde hij. Hij sloot af met een spottend ‘haha'.

Minister Caspar Veldkamp van Buitenlandse Zaken was de volgende NSC-bewindspersoon die bij De Telegraaf-commentator op functioneringsgesprek mocht komen. ‘Onze Napoleon.’ De Winther komt achter de schermen, en daar vangt hij dit soort dingen op.

En dat zijn betere dingen dan zijn collega’s van andere media opvangen, vindt hij zelf. Uiteraard.

Coalitiebronnen draaien al sinds het begin van het kabinet-Schoof overuren, en de Nederlander wordt nu al maanden overspoeld met geklaag en geroddel vanuit de boezem van de coalitie. Anoniem. Altijd anoniem, want niemand wil verantwoordelijkheid nemen voor het vuile werk.

Wat begint bij anonieme coalitiebronnen, vindt zijn weg via commentaren in de krant naar de talkshows, waar politieke duiders als Bekende Nederlanders hun verhaallijn met flair en enige overdrijving verder uitrollen. Met de zelfverzekerdheid van een orakel en het bewijsniveau van een roddelrubriek vullen ze uren zendtijd.

Gevoed met informatie van de spindoctors bepalen zij de politieke agenda, en deze is vrijwel geheel gevuld met ophef en ander gedoe. ‘Ik zie, om maar even met een kopstuk uit Den Haag te spreken, heel veel emotioneel amateurisme’, aldus De Winther. Een anonieme VVD-‘kanon’ fluisterde hem toe: ‘Quote me er niet op: maar we hebben een Mark Rutte nodig.’ Alsof deze bron die in het balboekje van De Telegraaf doorgaat als ‘kanon’, niet doorhad dat hij met zo’n uitspraak juist wel geciteerd zou worden.

Journalisten zijn onderdeel van het spel – al jarenlang – en vooral dat werd rondom het vertrek van Achahbar weer eens pijnlijk duidelijk. Dagenlang werd er voluit en openlijk gespeculeerd over racistische termen die wel, of niet, waren gebezigd. Woorden als ‘halalvreters’ en ‘kutmarokkanen’ waren níet gezegd, bleek achteraf. De vertrokken staatssecretaris zelf wist ook niet waar dit soort termen vandaan kwamen. ‘Het lijkt wel op het spel van vroeger waarbij je iets in elkaars oor fluistert, aan het einde van de kring komt er dan een heel ander woord uit’, zei ze tegen Hart van Nederland.

Het Algemeen Dagblad schreef achteraf dat NSC-bronnen ‘die influisterden dat het woord 'halalvreters' was gevallen het woord van journalisten hadden gehoord’. Deze bronnen papegaaiden vervolgens richting andere journalisten na. Bij het AD was geen spoortje van reflectie op het eigen handelen te bekennen.

‘Een oliedom artikel’, aldus De Winther. ‘Je laat je als medium wel erg in de kaarten kijken wie je bronnen zijn: namelijk de mensen die niet bijster goed zijn aangehaakt. Maar goed, ieder vogeltje zingt als het gebekt is.’

Aan zijn bronnen ligt het niet. Alhoewel: ‘Er wordt een loopje gedaan met de waarheid, dat is een beetje gemeengoed geworden’, beweert hij ook. Maar dat zie hij uitsluitend bij NSC. Alsof de anonieme VVD-‘kanonnen’ die al jarenlang kunnen spuien tegen andere partijen in zijn column altijd de waarheid vertellen.

Achahbar vertrok, zo zei ze zelf, vanwege de ‘polariserende omgangsvormen’, de felheid van bewindslieden én Tweede Kamerleden. Gewoon, open en bloot. Zo zei VVD-staatssecretaris Jurgen Nobel dat een groot deel van de islamitische jongeren de Nederlandse normen en waarden niet onderschrijft. Zonder ook maar een cijfer te noemen.

In een wereld waar gefluister alles overstemt, verdwijnen de feiten die open en bloot voor ons liggen al snel achter een muur van roddels.

Steun mijn werk via de groene knop ('ik neem mijn petje af'). Je kunt een abonnement nemen, maar ook eenmalig doneren.