Bezuinigen met anekdotes en bierviltjes

Met een rekenmachientje in de hand en een tas vol anekdotes, ontdekte de BBB tijdens de onderhandelingen over het hoofdlijnenakkoord dat bezuinigingen ook hartstikke leuk kunnen zijn. Zolang je als partij maar het duizenddingendoekje ‘administratieve lasten’ op tafel legt, verdwijnen alle lastige politieke keuzes als sneeuw voor de zon.

Neem Ameland: daar moeten ambtenaren liefst twee volle dagen werken om 728 euro subsidie te krijgen voor het vroegtijdig herkennen van alcoholisme in de gemeente, ontdekte BBB-Kamerlid Henk Vermeer in mei. Als dit soort specifieke uitkeringen (6,5 miljard euro per jaar) wordt samengevoegd met het Gemeentefonds (jaarlijks 31 miljard euro), krijgen gemeenten meer vrijheid én bespaart de rijksoverheid geld op administratieve lasten.

Win-win, stond in grote, dikke letters op de calculator van de BBB. Dus zette de partij haar handtekening onder een flinke bezuiniging van 10 procent, een slordige 638 miljoen euro op het Gemeentefonds.

Nu blijkt dan toch dat anekdotische berekeningen op de achterkant van een bierviltje in de praktijk nét even anders uitvallen.

Die bezuiniging is lang niet haalbaar met alleen het verminderen van administratieve lasten. Gemeenten, die al gebukt gaan onder de combinatie méér taken en minder geld, krijgen juist minder keuzevrijheid. Zwembaden, bibliotheken en sportvoorzieningen zullen verdwijnen. Streekbussen op het platteland worden geschrapt. En de drie grootste steden voorzien een kaalslag in het regionale vervoer. Vijf miljoen stedelingen zullen fors meer betalen voor de bus, tram of metro die minder vaak rijdt.

‘In de formatiegesprekken is steeds de intentie geweest dat het niet zozeer om minder geld voor de gemeente ging’, redeneerde Vermeer onlangs in de Tweede Kamer. De 728 euro die Ameland kreeg voor twee dagen werk was ineens, zonder verdere uitleg, 167 euro geworden. Een daling van bijna 80 procent zodat zijn anekdote over administratieve lasten nog mooier in het besparingsplaatje paste.  

Tegen het Algemeen Dagblad zei Vermeer, die geldt als rechterhand van BBB-voorvrouw Caroline van der Plas, dat hij tijdens de formatieonderhandelingen niet kon bevroeden dat de besparing zo desastreus zou uitpakken voor zoiets als het openbaar vervoer. ‘We zijn bij het sluiten van het hoofdlijnenakkoord niet zo diep per ministerie gegaan.’

En hij was duidelijk niet de enige onderhandelaar die even niet zo diep dook. PVV-minister Barry Madlener van Infrastructuur en Waterstaat erkende afgelopen week dat hij veel minder kan doen dan hij zou willen. SGP’er Chris Stoffer vroeg hem of hij ‘niet gewoon in een veel te krap pak is genaaid’, en dat bevestigde Madlener volmondig. ‘Als ik kijk naar de middelen die we nu beschikbaar hebben, zie ik dat er gewoon grote tekorten zijn.’

Het was een eerlijke, maar ook opmerkelijke ontboezeming, want Madlener zat zélf bij die onderhandelingen. ‘Toen lag ook alle informatie op tafel’, hield ChristenUnie-Kamerlid Pieter Grinwis hem voor. ‘Alle fiches, alle informatie vanuit het ministerie was er gewoon.’

Terwijl het politieke debat in Den Haag gegijzeld wordt door de asielnoodwet en het afzichtelijke gekissebis binnen de coalitie daarover, worden in andere debatten de gevolgen van de alledaagse politieke keuzes steeds pijnlijker duidelijk. De regio die tijdens de verkiezingen vol lof door alle partijen werd bezongen, heeft meer nodig dan verkiezingsprogramma’s in allerlei streektalen uitbrengen, zoals de BBB deed.  

Symbolische gebaren, zoals het voorstel van de BBB deze week om het parlement af en toe in de regio te laten vergaderen, zijn niet genoeg. Alleen concrete daden helpen de mensen die het hardst worden getroffen door deze bezuiniging. De coalitie toont zich verbaasd over haar eigen bezuinigingen en zag de pijnlijke effecten blijkbaar over het hoofd. Fouten kun je herstellen – alleen weigert deze coalitie dat te doen.

Steun mijn werk via de groene knop ('ik neem mijn petje af'). Je kunt een abonnement nemen, maar ook eenmalig doneren.